maandag 30 augustus 2010

Het IDFA en de slaven



Het International Documentary Filmfestival Amsterdam, IDFA, heeft voor de tweede keer de propaganda film Stolen op het programma gezet met een inleiding van Abdelkader Benali, een schrijver met een Marokkaanse achtergrond. De vertoning is bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam, OBA.

De film STOLEN is gemaakt onder het voorwendsel van een documentaire over een gezinshereniging van een Saharaanse familie in het kader van het VN-project om de banden tussen het bezette gebied en de vluchtelingenkampen te herstellen. Dat was de opzet die de Australische filmmakers Dan Fallshaw en Violeta Ayala presenteerden aan de Polisario vertegenwoordiger in Australië, Kamal Fadel, en aan de Saharaanse familie die leeft in het vluchtelingenkamp "27 February". Maar het werd een heel andere film.
De documentaire over de gezinshereniging veranderd halverwege in een speelfilm over slavernijpraktijken die de filmmakers in het vluchtelingenkamp ontdekken. De hoofdpersonen zijn mevrouw Fetim Sellami Hamdi, die wordt neergezet als een slavin, en de filmmakers zelf die met hun ontdekking moeten zien te ontvluchten. De première van de film in Sydney, Australië, wordt een rel. Mevrouw Sellami Hamdi is aanwezig en spreekt schande van de vertoning. Het verweer van de filmmakers Ayala en Fallshaw is dat zij mevrouw Sellami Hamdi goed begrijpen omdat zij door het Polisario vast wel gedwongen zal zijn dergelijke dingen te zeggen. Een leugen die wordt goedgepraat met een volgende leugen. Sinds die tijd kan het voor een ieder duidelijk zijn dat Fetim Sellami Hamdi er geen prijs op stelt te figureren in de film. Toch heeft Stolen bij de IDFA in 2009 zijn Europese première beleefd. Maar die ging zonder veel ophef voorbij.

Bij de IDFA kon men daarom verder gaan. Op de website geeft men eenzijdige informatie zoals een kritiekloos stukje van Marnix de Bruyne en een nog onbenulliger stukje van Paul van de Graaf. Op de hele IDFA site staat geen enkele link naar informatie die duidelijk maakt dat de film tegen de uitdrukkelijke wens van de hoofdrolspeelster wordt vertoond. Het bezwaar van mevrouw Sellami Hamdi tegen de vertoning komt bij de IDFA nergens aan bod. Laat staan dat Mevrouw Sellami Hamdi als hoofdrol-slavin een uitnodiging heeft ontvangen voor de Europese première. De filmmakers daarentegen mochten hun verhaal ook nog eens uitleggen op het door de IDFA georganiseerde ‘People vs power debate’. De IDFA is een cynische organisatie die geen moeite heeft met het exploiteren van vluchtelingen. Ook het duidelijke misbruik van de slavernij-thematiek doet ze niets. Als de kassa maar rinkelt.

Het IDFA is geen eenvoudig filmfestival met de nadruk op documentaire film. Het is een multimediabedrijf dat een eigen mediaplayer ontwikkeld, en via de webwinkel "Docs for Sale Online" documentaires verkoopt en bezig is met een eigen web TV-kanaal. Het is een bedrijf dat een idealistisch imago uitbuit en draait op bij elkaar gebedeld geld van de gemeente Amsterdam, het Ministerie van OCW en van allerlei clubs zoals de Nederlandse Publieke Omroep, VPRO, Volkskrant, Oxfam Novib, Vrij Nederland en de STER. De IDFA maakt gebruik van vrijwilligers maar heeft ook een businessclub met elf leden uit het bedrijfsleven. Het Amsterdamse bedrijf groeit en groeit en organiseert ook festivals in Nijmegen en Vlieland. Het IDFA ontwikkeld zich tot een monopolist op het gebied van de documentaire in Nederland en heeft zelfs internationale aspiraties. Het IDFA heeft een bedrijfstak genaamd "Industry Office" dat bestaat uit de internationale co-financieringsmarkt FORUM voor producenten, het opleidingsprogramma IDFAcademy en de documentairemarkt Docs for Sale. Het IDFA draait om geld. En de zucht naar geld biedt altijd een goed aanknopingspunt voor de Marokkaanse propagandamachine.

Marokko heeft weinig zin in de bemoeienis van de VN met de Westelijke Sahara. Marokko ziet liever geen documentaire over de hereniging van Saharaanse gezinnen die worden gescheiden door de Marokkaanse Muur. Maar elke negatieve film over de vluchtelingenkampen mag van de Makhzen natuurlijk overal ter wereld worden vertoond. Het IDFA is daarbij behulpzaam. En via de IDFA nu ook de OBA. Zo wordt met publiek geld voor Nederlandse culturele instellingen de Marokkaanse propagandamachine draaiende gehouden.

Wat is de motivatie van Abdelkader Benali bij zijn keuze voor Stolen? Hij noemt het "een interessant uitgangspunt voor een spannend programma over engagement, slavernij en geopolitieke malversaties."
Als Benali had gekozen voor het werk van een Marokkaanse collega had hij meer respect verdiend.

4 opmerkingen:

Anoniem zei

het zou je geloofwaardigheid goed doen om ook eens kritisch te zijn naar het polisario en dit verhaal is te vermelden en uit te pluizen: http://www.map.ma/eng/sections/politics/polisario_s_top_lead6235/view

van kaas zei

Het verhaal waar anoniem naar verwijst komt van het Marokkaanse persburo en gaat over een voormalige politiefunctionaris van de Saharaanse regering in ballingschap. Het is ook te vinden op de website van de koninklijke raad voor Saharaanse zaken en bij Maghreb nieuws, een zoveelste Marokkaanse site. Saharaanse bronnen heb ik niet gevonden. Het verhaal is dat de voormalige politiechef Mustapha Salma is overgelopen naar Marokko en daar op een persconferentie heeft verteld wat de Marokkaanse koning graag wil horen: de vluchtelingen in Tindouf zijn ontvoerd en worden tegen hun wil vastgehouden. En nu is hij bang om terug te gaan naar Tindouf. Hij klaagt dat er voor Marokkanen zoals hij in Tindouf geen vrijheid van meningsuiting heerst.
Het verhaal doet denken aan de interactie in de film Stolen waarbij fantasie de werkelijkheid schept. De Marokkaanse propaganda spiegelt de Saharaanse: ja, de vluchtelingen zijn zielig maar dat is de schuld van het Polisario en niet van de Marokkaanse koning.

Dit verhaal is helemaal in de lijn van koning Mohammed 6 die heeft bepaald en uitgesproken tijdens zijn speech ter gelegenheid van de verjaardag van de Groene Mars dat er geen Saharaanse vluchtelingen zijn maar slechts Marokkanen of verraders.

Ik heb weinig zin om dat verhaal verder uit te pluizen. Verhalen uit de koker van de Makhzen zijn bovendien notoir leugenachtig. Maar het is goed om er een oogje op te houden om te zien hoe deze zaken zich ontwikkelen.

Morten zei

wat is het hier toch nog steeds akelig stil rond de arrestatie van politiechef Ould Sidi Mouloud en 50leden van zijn familie in Tindouf. Maar ja had ook niets anders verwacht van Polisario spreektoeter vankaas. Heb je ook familie in Tindouf en ben je bang voor ontvoering ofzo?

van kaas zei

Dag Morten, dank voor je bericht. Stuur al je informatie naar vankaas@gmail.com en geef er links bij dan kan ik er een bericht van maken, als daar zin in en tijd voor heb. Nieuws over het oppakken van zijn familie heb ik niet; waar heb je dat vandaan? Er is overigens meer dan alleen het nieuws over de arrestatie van Mustafa Sidi Mouloud. Wat dacht je van Ali Salem Tamek, Brahim Dahane en Ahmed Naciri die al bijna een jaar vastzitten?